Bir kadının hamile kalabilirliğinin en yüksek olduğu günler yumurtlama yani ovülasyon günüdür. Bunu hesaplayabilmek için de takvim yönteminden yararlanabilir kadınlarımız.. Takvim yöntemi bir kadının adetin ilk gününden bir sonraki adetin ilk gününe kadar olan sürecin hesaplanması ve bu süreden 14 günün çıkarılması ile yumurtlama gününün hesaplanması anlamına gelir. Bir başka değişle beklenen adet gününden 14 gün öncesi o kadının yumurtlama günüdür.
Örnek vermek gerekirse 28 günde bir adet gören bir kadında 14. günü yumurtlama günü, 26 günde bir adet gören bir kadında 12. gün yumurtlama günüdür. Bu süreden 3-4 gün öncesinden başlayarak daha sık cinsel ilişkide bulunulması gebelik ihtimalini arttıracaktır.
Düzensiz adet gören bir kadının yumurtlama gününü hesaplaması çok zordur aslında. Çünkü zaten yumurtlaması düzensiz olduğu için adet görmek de düzensizdir. Bunu hesaplayabilmek için vajinal akıntının kıvamını takip edebilir ay boyunca hasta. Özellikle yumurtlamaya yakın olan günlerde ve yumurtlama günü vajinal akıntının yumurta akı kıvamında gelmesi renksiz şeffaf kokusuz ve uzayan bir yapıya sahip olması yumurtlamanın yakın olduğunu gösterecektir.
Gene bir başka takip yöntemi olan bazal vücut ısısının takibi de düzensiz adet gören hastalarda tavsiye ettiğimiz bir diğer yöntemdir. Özellikle yumurtlamanın olduğu gün kanda artan bazı hormonların etkisi ile vücut sıcaklığı ortalama 1 santigrat derece yükselecektir. Bunu hassas bir derece ile yataktan henüz kalkmadan hiç bir aktivite yapmadan vücut ısısını ölçerek 1 santigrat derece arttığı günü tespit etmeye çalışabilirler. Bunu daha profesyonel bir hale getirebilmek için eczanelerde satılan ovülasyon monitör adını verdiğimiz bir takım testler var. Bu testler aynı gebelik testi gibi idrarda Eliza yöntemi ile elaj hormonu adını verdiğimiz bir hormonun pikini tayin etmek mekanizması üzerine kurulu olan ve daha profesyonel testlerdir. Yapılmaları da aynen gebelik testinde olduğu gibi son derece kolaydır. Bu testlerden satın alarak ay boyunca gene yumurtlamanın olup olmadığını idrarda kontrol edebilirler.
Bebek sahibi olmak isteyen çiftler oldukça düzenli bir şekilde ortalama olarak haftada iki kez ilişkiye girmeli. Tabii ki bir çiftin cinsel ilişki sayısı üçten fazla ise gebe kalabilirliğini artırmış olur ya da haftalık ilişki sayısı 1’nin altındaysa gebeliği azaltmış olur ama en önemlisi aslında bebek sahibi olmak isteyen çiftlerin özellikle yumurtlama günlerine yakın dönemde ve tam yumurtlama gününde ilişkiye girmeye çalışmasıdır.
Bunun içinde tavsiye edebileceğimiz klasik yorumda adetin 1. gününden itibaren sayıldığında 9-10. günden başlanarak 17-18. güne kadar iki üç günde bir düzenli olarak cinsel ilişkiye girmektir. Erkeklerde spermin en aktif moteritesinin en yüksek olduğu ve kalitesinin en yüksek olduğu dönem 2-3 günlük cinsel perhiz sonrasıdır. Dolayısıyla her gün ya da aynı gün içerisinde birkaç kere ilişkiye girmek gebelik şansını arttırmayacaktır. Çok sık cinsel ilişkiye girmek yerine yumurtlama gününün takibi ve özellikle yumurtlama gününü ortaya almak koşuluyla artı eksi 2-3 gün öncesi ve artı eksi 2-3 gün sonrası şeklinde o hafta daha sık iki üç günde bir düzenli cinsel ilişkiye girerek gebelik şansını arttırmaya çalışmaktır.
Bazı kronik hastalıkları taşıyan hastalar daha zor hamile kalırlar. Mesela günlük pratikte çok sık karşımıza çıkan yaklaşık 100 kadından üçünde dördünde karşılaştığımız polikistik over hastalığından burada bahsetmek isterim. Yumurtalıklardaki yumurta hücrelerinin hepsinin aynı yaşta olması ile seyreden ve düzensiz yumurtlama ile kendini gösteren bir hastalıktır. Bunun yanı sıra kronik hastalıkları olan mesela hipotiroidi ile hipertiroidi gibi tiroid problemi olan hastaların gebe kalmaya çalışmadan önce bu problemlerin halledilmesi, ağır kansızlığı olan hastalarda gene verilen vitamin ve demir takviyesi ile kansızlık probleminin çözülmesi gebe kalma şansını arttıracaktır.
Hastanın gebelik öncesinde detaylı bir jinekolojik muayenesinin yapılması, rahim ağzı kanser tarama testi olan pap smear testini değerlendirilmesi ile öncelikle jinekolojik bir problemi olup olmadığı irdelenmelidir. Kadın genital kanalında yer alan miyom gibi polip gibi yer kaplayıcı oluşumların ya da yumurtalıklarda oluşmuş olması muhtemel çikolata kisti ya da fonksiyonel kistlerin gebelik öncesinde tedavisine gidilmesi hastanın gebe kalabilirlik şansınızı arttıracaktır.
Kadın genital kanalının yapısını bozan miyomlar veya rahim içerisinde yer kaplayan polipler vajinal septum doğumdan getirilen doğumsal bir takım anomaliler gebe kalmayı engelleyebilir. Bunun yanı sıra tüplerin tıkanmasına yol açan bir takım enfeksiyonların varlığı mesela tüberküloz geçirmiş olması ya da yumurtalıkların yapısını bozan çikolata kisti adını verdiğimiz endometriozis hastalığı ki bu da gene çevresel dokularla rahim ve yumurtalıklar ve tüpler arası yapışıklıkları sebep olarak en sık gebe kalmaya engel olur. Bunun varlığı bir karşılaştığımız sebeptir.
Polikistik over adını verdiğimiz hormonel hastalık gebe kalmada engel oluşturabilir. Kadın genital kanalı dışında diğer endokrin yani hormonal hastalıklar mesela tiroid fonksiyon bozukluğu; hipotiroidi adını verdiğimiz ya da diyabet yani şeker hastalığı ya da ağır kronik karaciğer ve böbrek hastalıkları da hastanın genel sağlığını bozduğu için gebe kalmada bir takım negatif etkilere sebep olabilir.
Kadınlar; hamile kalmayı planlayan bir kadın öncesinde prekonsepsiyonel visit dediğimiz hamilelik öncesinde bir görüşme için mutlaka kendi kadın doğum uzmanına başvurulmalıdır. Bu vizitte hastaya sağlıklı bir hamilelik geçirebilmesi için neler yapılması gerektiği kadın doğum su tarafından anlatılır.
Folik asit adını verdiğimiz bir vitamin takviyesi yaklaşık 2 ay öncesinden başlatılır ve hastanın küçük bir checkup yani bir kontrole sağlık taraması yapılır. Bu taramada şeker tiroid problemi var mı yok mu, karaciğer enzimleri böbrek fonksiyon testleri herhangi bir enfeksiyonu var mı, ağır bir kansızlık problemi var mı bunlar detaylandırma bir araştırır varsa tedavisi yoluna gidilir. Yapılacak jinekolojik muayenede hastanın genital sisteminde polip gibi miyom gibi kist gibi engel oluşturabilecek gebelikte risk oluşturabilecek bir hastalığı olup olmadığı irdelenir varsa bunun tedavisi yoluna gidilir.
Pop simir testi adını verdiğimiz rahim ağzı kanser tarama testi yapılarak bu anlamda taraması sağlanır. Çünkü bunu daha çok gebelik öncesinde yapmayı tercih edilir. Akabinde de düzenli dengeli bir hayat tarzı benimsemelidir. Uyku düzenine istirahatine özen göstermelidir. Düzenli ve dengeli beslenmeye çalışmalıdır. Eğer mümkünse spor yaparak egzersizle varsa eğer fazla kilosunu vermeye çalışmalıdır. Eğer hastamızın kronik bir hastalığı zaten o güne kadar takip eden kronik kalp hastalığı kalp kapak hastalığı kalp yetmezliği böbrek ya da karaciğer hastalığı gibi ciddi ve önemli bir problemi varsa ilgili branşların kendisini değerlendirmesi kullandığı ilaçların gözden geçirilmesi ve zararlı olma ihtimali olan ilaçların da önceden kesilmesi gene tavsiye ettiğimiz yöntemlerden bir tanesidir.